Həyatın başlanğıcı haqqındakı təkamül nağılları

Təkamülçülərin ilk canlı hüceyrəsinin mənşəyini izah edən ssenarilərinə görə canlılıq “ibtidai bir şorba” da, yəni bəzi üzvi molekulların bir yerdə olduğu maye mühitində başlamışdı. Bir çox təkamülçü bu ibtidai şorbanın okeanlar və ya göllər olduğunu irəli sürür. Bəhsi keçən ssenaridə ibtidai şorbanın içindəki sadə üzvi molekullar amin turşularını meydana gətirmişlər, daha sonra bunlar zülalları meydana gətirərək öz-özünü köçürə bilən molekullara çevrilmişlər. Təxminən 100 ildir müdafiə olunan və fərqli versiyalarla təkrar edilən bu "kimyəvi təkamül" hekayəsinin heç bir dəlili yoxdur. Heç bir zaman belə bir proses müşahidə edilməmişdir. Bundan əlavə, ən sadə quruluş daşları olan amin turşularının meydana gəlməsinə atmosferin ümumi quruluşunun uyğun olmadığı, zülalların təsadüfən meydana gəlməsinin isə riyazi olaraq qeyri-mümkün olduğu məlumdur. Amma, yaradılışı qəbul etmək istəməyən təkamülçülər hələ də “kimyəvi təkamül”ə inanmağa davam edirlər.

Təkamülçülərin heç bir elmi əsası olmayan bu ssenarisinə görə, ibtidai hüceyrənin əsasını təşkil edən ilk molekulları içinə alaraq qoruya biləcək bir membranın, yəni hüceyrə membranının da digər hüceyrə orqanoidləri və molekulları ilə birlikdə eyni vaxtda təsadüfən meydana gəlməsi lazımdır. Təkamülçülərin bu mövzudakı bir tərəfli izahlarına nümunə olaraq məşhur təkamülçü bioloq Hoimar Von Ditfurthun ifadələrinə baxa bilərik:

... Hüceyrənin bir tərəfdən özünü xarici dünyadan təcrid etmə, amma digər tərəfdən də bu dünya ilə əlaqədə olma zərurəti vardır... Xarici aləmdən həm təcrid olmanı, həm də əlaqəni təmin etməyin yolu yüksək dərəcəli “ixtisaslaşmış”, üstün qabiliyyətlərlə silahlanmış bir nəzarət mexanizmini qura bilməkdir. Bu, seçici və çeşidləyici funksiyaları çox yaxşı yerinə yetirə bilən bir mexanizm olmalıdır. Hüceyrə üçün lazım olan maddələr və enerji miqdarı hüceyrəyə asanlıqla çata bilməli, amma eyni zamanda cansız xarici dünyanın qeyri-sabitliyi, dəyişkənliyi hüceyrə daxilindəki biokimyəvi proseslərə heç bir şəkildə təsir etməməli, bu prosesləri üstələyib pozacaq ölçülərə çatmamalıdır. Başqa sözlə: Hüceyrə, xarici dünyanın və təbii mühitin fərqli və müxtəlif xüsusiyyətlərini hər hansı bir yoldan ayırd edə biləcək və onları seçə biləcək vəziyyətdə olmalıdır. Xarici dünyanın amilləri, istər birbaşa maddə, istərsə də enerji formasında olsunlar, hüceyrənin yaşaması üçün lazım olan ehtiyaclar siyahısında yer almadıqları müddətcə kənarda saxlanıla bilməlidirlər... Həqiqətən də hüceyrənin (daha doğrusu təkamülün) burada yerinə yetirmək üzrə qarşısına qoyduğu vəzifə, paradoks bir əlaqəni göstərir. Amma bu vəzifə yerinə yetirilmədən də bildiyimiz kimyəvi və fiziki səbəblərdən ötrü, həyat mövcud olmazdı. Eh, bu gün həyatda olduğumuza və iş buralara qədər vardığına görə, demək ki, təkamül bu qarışıq vəziyyətin də içindən çıxmağı bacarmışdır... Təkamülün burada əl atdığı həll yolu ya da daha doğrusu uzlaşma yolu yarı-keçirici olaraq tərcümə edə biləcəyimiz "semipermeable" membranını hüceyrə qabığı olaraq inkişaf etdirmək olmuşdur. Hərçənd ki, yarı-keçirici termininin, incəcik hüceyrə membranının o təəccüblü qabiliyyət və bacarıqlarını əks etdirməkdə olduqca zəif qaldığını da buradan söyləmədən dura bilmirik...

Məşhur təkamülçü bir tərəfdən hüceyrə membranındakı mürəkkəb, şüurlu seçim mexanizmindən bəhs edərkən, bir tərəfdən də zorakı təkamül izahları verir. Heç bir elmi dəlil irəli sürmədən, “Eh, bu gün həyatda olduğumuza və iş buralara qədər vardığına görə, demək ki, təkamül bu qarışıq vəziyyətin də içindən çıxmağı bacarmışdır...” kimi doqmatik bir yanaşma sərgiləyir. Buradakı ifadələr təkamülçülərin elm anlayışları baxımından da bir nümunə təşkil edir. Çünki təkamülçülər elmi tapıntılar istiqamətində nəticə çıxarmaq yerinə, təkamülü müzakirə edilməz bir doqma qəbul edərək izahlar verirlər. Əgər Ditfurthun söylədiklərini daha açıq bir dillə yazmaq istəsək, “eh, bu gün həyatda olduğumuza və təkamül nəzəriyyəsindən başqa da heç bir şərhi qəbul etməyəcəyimizi əvvəlcədən təyin etdiyimizə görə...” kimi bir cümlə qurmalıyıq. Bir daha aydın olur ki, təkamül nəzəriyyəsinin tək dayağı, -elmi dəlillər deyil- bu nəzəriyyəyə fəlsəfi səbəblərdən ötrü duyulan inancdır.

Təkamülçülər hüceyrə membranı ilə bağlı apardıqları təcrübələrdə də hüceyrə membranının təsadüf nəticəsində meydana gələ biləcəyi xəyalını qurarlar. Elmi məlumatlarla uyğun gəlməyən etibarsız təcrübələrə baxmayaraq, yenə də təkamülçü izahlar verməkdən çəkinmirlər. Bu məqsədlə aparılan təcrübələrdən birində, Charles Apel adlı universitet məzunu bir şagird tərəfindən idarə olunan Santa Cruz Kalifoniya Universitetindən bir qrup tədqiqatçı laboratoriya mühitində şirin su içində, membrana oxşar qabarcıqlar əldə etdilər və bu strukturların həyatın şirin sularda özbaşına başladığına bir dəlil meydana gətirdiyini irəli sürdülər.(83) Lakin bu iddialar elmə ziddir və təkamülçülərin ön mühakimələri ilə irəli sürdükləri tərəfli izahlardan başqa bir şey deyil. Sonrakı səhifələrdə bunun səbəblərini daha ətraflı açıqlayacağıq.

Laboratoriyada alınan membran, hüceyrə membranı kimi kompleks bir quruluş deyil

Bu günə qədər təkamülçülər həyatın okeanlarda, yəni duzlu suda əmələ gəldiyini irəli sürürdülər. Halbuki, duzlu sularda aparılan təcrübələrdə bu membran meydana gəlmirdi. Bəhsi keçən təcrübədə isə, şirin su istifadə edildi və membrana bənzər bir quruluşu olan kisəciklər əldə edildi.
Əvvəlcə, bu kisəciklərin laboratoriyada əldə edilmiş olmasının DNT-nin, hüceyrənin, hüceyrə içindəki orqanoidlərin və zülalların bir su yığınından, özbaşına meydana gəldiyi tezisinə dəstək verməyəcəyi aydındır. Bunun səbəblərini qısaca belə yekunlaşdıra bilərik:

1. Laboratoriyada əldə edilən membran, hüceyrə membranının xüsusiyyətlərinə sahib deyil. Əlbəttə, kimyəvi və fiziki təsirlər bəzi molekulları (hidrofob və ya hidrofil olmalarına görə) su içində yan-yana gətirə bilər. Amma bu membranın hüceyrə membranı ilə bənzərliyi yoxdur. Çünki hüceyrə membranının həyati olan cəhəti, -kitab boyunca çox ətraflı araşdırdığımız kimi- hüceyrənin daxili ilə xarici arasında seçici bir keçiş göstərməsi və buna imkan yaradan kompleks qapı sistemlərinə sahib olmasıdır.

Təkamülçülər isə, hüceyrə membranını və DNT kimi molekulları xüsusilə sadə quruluşlar kimi göstərməyə çalışırlar. Beləliklə, bu quruluşların təsadüfən meydana gəldiyini irəli sürə biləcəklərini düşünürlər. Bu səbəblə, laboratoriyada meydana gətirdikləri son dərəcə sadə bir membranı da bu çox kompleks quruluşların ilk mərhələsi kimi göstərməyə çalışırlar. Halbuki, laboratoriyada əldə edilən membranın hüceyrə membranına təkamülləşməsi hüceyrə membranının sahib olduğu xüsusiyyətləri zaman ərzində təsadüflər nəticəsində əldə etməsi qeyri-mümkündür. Bu qeyri-mümkünlüyü görə bilmək üçün hüceyrə membranının sahib olduğu xüsusiyyətlərdən yalnız bir neçəsini düşünmək belə kifayətdir.

- 1 mm-in yüz mində biri qalınlığındakı hüceyrə membranı, orqanoidlərdəki əməliyyatların və hüceyrənin həyatının davam edə bilməsi üçün hüceyrənin xaricindəki mühitdə olan saysız kimyəvi maddənin içindən hüceyrənin ehtiyac duyduqlarını tanıyır və yalnız onları içəri alır. Yəni fövqəladə bir tanıma qabiliyyəti vardır.
- Son dərəcə qənaətcildir; hüceyrənin ehtiyac duyduğu miqdardan artığını qətiyyən içəri almaz.
- Bu qədərlə də kifayətlənməz; bir tərəfdən də hüceyrənin içindəki zərərli tullantıları dərhal təsbit edər və heç vaxt itirmədən çölə atar.
- Hüceyrə membranından daxilə və xaricə bəzən çox böyük molekulların daşınması reallaşar. Belə bir vəziyyətdə, hüceyrə membranı heç bir zərərə uğramadan bu ötürülməni təmin edər. Hüceyrə öz membranından kisəciklər meydana gətirər. Bu kisəciklərin sayəsində maddələrin yığılması və daşınması işləri aparılır. Məsələn, pinositoz deyilən əməliyyatda hüceyrə membranı bir qədər içəri doğru çuxur əmələ gətirər, bu çuxura hüceyrə xaricində olan molekullar dolar. Bu çuxur dərinləşərək qapanar və hüceyrə içinə alınaraq nəticədə hüceyrə daxili kisəcik yaranar. Bir mənada hüceyrə ehtiyacı olan maddələri udar.
- Ekzositoz deyilən əməliyyatda isə hüceyrə, öz içində bir kisəcik meydana gətirər. Tullantı maddələrlə doldurduğu bu kisəciyi hüceyrə membranından çölə atar. Beləliklə, kisəciyin daşıdığı maddələr xarici mühitə buraxılmış olar.
Yağ molekullarından ibarət olan hüceyrə membranı, bu əməliyyatların hamısını edə bilməsi üçün hüceyrə daxilindəki bütün gedişatı və yenilikləri bilməli, lazımlı və ya çox olan maddələrin siyahısını çıxarmalı, ehtiyatları nəzarəti altında saxlayıb, üstün bir yaddaş və qərar vermə qabiliyyətinə sahib olmalıdır. Həmçinin, zərər görmədən böyük molekulların necə daşınacağı ilə əlaqədar üsul inkişaf etdirməli və özünü də buna görə dizayn etməlidir. Təsadüflərin, şüursuz molekulların bu şəkildə qüsursuzca idarə etmələri, fövqəladə kompleks bir sistem qurmaları isə qeyri-mümkündür. Şüur və məlumat sahibi elm adamları belə, milyonlarla dollarlıq sərmayələrlə və son dərəcə qabaqcıl texnologiya ilə, heç bir funksiyası olmayan, yalnız içindəki molekulları bir örtük kimi örtmək xüsusiyyətinə sahib olan bir membran istehsal edə bilir. Elm adamlarının bilmədiyini şüursuz molekulların və təsadüflərin bacardığını iddia etmək isə son dərəcə məntiqsizdir.

2. Təkamülçülərin qətiyyən izah edə bilmədikləri mövzu, yalnız hüceyrə membranının meydana gəlməsi deyil. Təkamülçülər ibtidai şorbadan ilk olaraq guya ibtidai hüceyrə membranının meydana gəldiyini, sonra da bu membranın içindəki molekulların, öz-özünü çoxalda bilən son dərəcə kompleks molekullara çevrildiyini iddia edirlər. Ancaq bunun necə reallaşdığına dair tək bir izahları belə yoxdur. Hətta qabaqcıl təkamülçülər belə bu cür bir təkamülün mümkün olmadığını etiraf edirlər. Bunlardan biri olan Kaliforniya Salk İnstitutundan təkamülçü biokimyaçı Dr. Leslie Orgel, belə deyir:
İbtidai şorbanı əldə etmək asandır. Biz bir sonrakı mərhələdə üzvi molekullardan ibarət olan, içində amin turşularını və nukleotidləri əmələ gətirən maddələri ehtiva edən ibtidai şorbanın necə olub da öz-özünü çoxala bilən orqanizmlərlə təkamülləşdiyini izah etməliyik....Etiraf etməliyəm ki, bu təkamül prosesini təkrar həyata keçirmək üçün edilən cəhdlərin heç bir şəkildə qəti nəticəsi yoxdur.

Hüceyrəni meydana gətirən quruluşların və orqanoidlərin hər biri tək başına son dərəcə kompleks xüsusiyyətlərə və dizayna malikdir. Bunlardan hər hansı birinin təsadüfən meydana gəlməsi ehtimalı sıfırdır. Necə ki, elm adamlarının on illərdir davam edən fəaliyyətləri müvəffəqiyyətsizliklə nəticələnir və hüceyrənin ən kiçik bir hissəsi belə laboratoriyada təqlid edilərək inşa edilə bilmir.

Təkamülçülərin hüceyrə membranını sabun köpüyü kimi sadə bir quruluş olaraq göstərmə cəhdləri

“Hüceyrə membranı hazırlandı” yanılmasına səbəb olan digər bir fəaliyyət isə, NASA-nın AMES Tədqiqat Mərkəzində bir qrup tədqiqatçının apardığı təcrübədir. NASA-da reallaşdırılan tədqiqatın nəticəsinə görə, bu quruluşların “bütün canlılarda olan membranlı quruluşların xüsusiyyətlərinə sahib” olduqları iddia edilmişdir. Ancaq təcrübənin məzmunu araşdırıldıqda, əmələ gələn quruluşların canlı hüceyrənin membranı ilə heç bir şəkildə eyni xüsusiyyətlərə sahib olmadığı aydın şəkildə görünür. Təcrübənin sonunda ortaya çıxan mikroskopik şarların, unikal bir dizayn məhsulu olan hüceyrə membranından fiziki olaraq çox fərqli quruluşlar olduğu dərhal nəzərə çarpır.

Əvvəlcə, istehsal edilən şarlar tək təbəqədən ibarət olan yağ tərkiblidir. Halbuki, hər canlı hüceyrənin membranı ortaq bir dizayn məhsulu olaraq həmişə cüt təbəqədən yaranan lipid quruluşuna sahibdir. ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının PNAS adlı nəşriyyatında dərc olunan, 30 yanvar 2001-ci il tarixli məqalənin orijinal mətnində təcrübədə alınan kimyəvi quruluşlar “tək təbəqədən ibarət sabun köpükləri” olaraq təsvir edilmişdir. “Amfifil” (iki fərqli mühiti sevən) xüsusiyyətlərindən ötrü bu şəkildə təsvir edilən təcrübə məhsullarının canlı olduqlarına dair bir iddia belə irəli sürülməmişdir. Çünki hüceyrənin canlılığını təmin edən funksiyaları və oranoidləri hüceyrəni yaxından tanıyan hər bioloqun bildiyi kimi fövqəladə dərəcədə mürəkkəbdir və insanlar tərəfindən istehsal edilməsi bir yana, təqlid edilmələri belə hələ mümkün deyil. Necə ki, bu təcrübə sayəsində də, hüceyrə membranının bənzərsiz quruluşu bir daha gözlər önünə sərilmişdir. Hüceyrə membranının cüt təbəqədən ibarət olan lipid xüsusiyyətinin, onlarla elm adamının məlumatı və səyiylə belə təqlid edilə bilmədiyi ortaya çıxmışdır. Yaxın bir zamana qədər Federal Alman Fizika və Texnologiya İnstitutunda professor və İnformasiya Texnologiyaları Bölməsinin rəhbəri olan Prof. Werner Gitt hüceyrədəki dizayn qarşısında bunları ifadə etmişdir:

Bioloji enerji çevrilmə sistemi elə heyranlıq verici və ağıllı şəkildə dizayn edilmişdir ki, enerji mühəndisləri bunu yalnız ovsunlanmış şəkildə seyr edərlər. İndiyə qədər heç kim bu yüksək dərəcəli miniatür və son dərəcə məhsuldar mexanizmi təqlid edə bilməmişdir.

Bir molekul zəncirinə “canlılarda olan membranlı quruluşların xüsusiyyətlərinə sahibdir” deyilə bilməsi üçün, əvvəlcə hüceyrənin seçici-keçirici funksiyalarını yerinə yetirə bilməsi şərtdir. Ancaq laboratoriya şəraitində böyük bir büdcə xərclənərək, insan gücü və elm istifadə edərək əldə edilən nəticə yalnız “kisəciyə bənzər şar” quruluşdur.

Təkamülçülər mənşəyini heç bir şəkildə açıqlaya bilmədikləri hüceyrənin dizaynı qarşısında bu kompleksliyi gündəmdən çıxarmağa və hüceyrəni olduqca “bəsit” göstərməyə cəhd edirlər. Amma bu səylər nəticəsizdir. WH Thorpe tanınmış bir təkamülçü olmasına baxmayaraq, “canlı hüceyrələrinin ən bəsitinin sahib olduğu mexanizm belə, bəşər cəmiyyətinin indiyə qədər hazırladığı və hətta xəyal etdiyi bütün cihazlardan daha çox kompleksdir” deyərək hüceyrənin bəsit olmadığını etiraf etmək məcburiyyətində qalmışdır.

Hüceyrə membranının vəzifəsi yalnız hüceyrəni əhatə etmək deyil. Misilsiz həyati funksiyalarıyla hüceyrəyə canlı xüsusiyyəti qazandıran bu membran, sahib olduğu üstün qabiliyyət, yaddaş və sərgilədiyi ağıla görə hüceyrənin beyni olaraq qəbul edilir. Əvvəlki hissələrdə ətraflı olaraq toxunduğumuz kimi bu membran cüt tərəfli, həm daxilə, həm də xaricə doğru meyilli yağ molekullarından ibarət olan bir divara bənzəyir. Bu yağ hissəciklərinin arasında hüceyrəyə girişi və çıxışı təmin edən qapılar və membranın xarici mühiti tanımasını təmin edən qəbuledicilər vardır. Bu qapılar və qəbuledicilər zülal molekullarından təşkil olumuşdur. Bu molekullar hüceyrə divarının içində yerləşər və hüceyrəyə edilən bütün giriş və çıxışları ciddi bir şəkildə nəzarətdə saxlayarlar.

Təkamülçülər canlı quruluşların təsadüfən meydana gəldiyini iddia edə bilmək üçün, canlılığı əvvəl bəsit göstərmək vəziyyətindədirlər. Halbuki, canlılıq elmin göstərdiyi məlumatlar əsasında son dərəcə kompleksdir; bəsitliklə heç bir əlaqəsi yoxdur. Apardıqları təcrübələr canlılığın təsadüfən meydana gəlməsini yox, əksinə, şüurlu olaraq və ən üstün texnologiya istifadə edilərək belə təqlid edilə bilməyəcəyini ortaya qoyur. NASA laboratoriyalarında aparılan bu təcrübə də daxil olmaqla, bütün elmi kəşflər həyatı, bir təsadüf məhsulu sayan təkamül nəzəriyyəsini təkzib edir və yaradılışı təsdiqləyir: Kiçik bir hüceyrədən insana qədər, mövcud olan bütün canlıları sonsuz güc, ağıl və elm sahibi olan Uca Allah yaratmışdır. Allah bir ayəsində belə bildirir:

De: “Bir deyin görək, sizin Allahdan başqa tapındıqlarınız yer üzündə nə yaratmışlar?” (Əhqaf surəsi, 4)

 

Canlılığın mənşəyini açıqlaya bilməyən təkamülçülər çarəni kosmosda axtarırlar

Hüceyrə membranını süni yolla əldə edə bilməyən təkamülçü elm adamları çarəni kosmosda axtarmağa başlamışlar. Bəzi təkamülçülər hüceyrə membranının quruluşunu meydana gətirən ikiqat təbəqədəki birləşmələrin qaynağını açıqlamaq üçün “dünya xaricindən maddələrin gəldiyi” fikrini ortaya atmışlar.(88) Başlanğıcda göy daşı kimi karbon tərkibli meteoritlərin uzun karbohidrogen zəncirlərindən ibarət birləşmələrə malik olduqları təsbit edilmişdi. Bəhsi keçən iddiaların sahibləri bunun iddialarına bir dəlil ola biləcəyini düşünmüşdülər. Ancaq daha sonra aparılan təhlillər nəticəsində bu birləşmələrin dünya ilə təmas nəticəsində meydana gəldiyi ortaya çıxmışdır. Yaxın vaxtlarda aparılan laboratoriya təcrübələri də yer üzündəki amfifilik maddələrin qaynağının dünya olduğu fikrini dəstəkləyir.

Təkamülçü tədqiqatçılar bu birləşmələrin ilk hüceyrə membranı komponentləri ola biləcəyini və doğru komponentlər ortaya çıxdığı vaxt ikiqat təbəqəli membranın özbaşına bir anda meydana gələ biləcəyini iddia edirlər. Uydurma ibtidai membranlar meydana gəldikdən sonra da, bunların fosfolipidlərdən ibarət ikiqat təbəqəli membranlara çevrildiyini fərz edirlər. Bioloji membranların mənşəyi haqqında ortaya atılan bu təkamülçü modellər həddindən artıq bəsitləşdirilmiş izahatlardan ibarətdir. Təkamülçü tədqiqatçılar uydurma ilk hüceyrələrə aid ibtidai hüceyrə membranlarının oktanoik və nonanoik turşularla qarışmış aromatik hidrokarbonlardan meydana gəldiyini iddia edirlər. Lakin bu fikirlər aldadıcıdır. Çünki oktanoik və nonanoik turşular yalnız olduqca yüksək sıxlığa malik mühitdə ikiqat təbəqələr meydana gətirə bilərlər. Lakin bu, təkamülçülərin fərz etdiyi ibtidai mühit ssenariləri ilə uyğun gəlməyən bir vəziyyətdir. Digər tərəfdən oktanoik və nonanoik turşuların ikiqat təbəqəli membranları əmələ gətirə bilmələri üçün ağır ekoloji şəraitə ehtiyac vardır. Hər iki maddə yalnız müəyyən pH səviyyələrində ikiqat təbəqəli membranlar əmələ gətirə bilərlər. Əgər məhlulun pH səviyyəsi neytral dəyərlərdən uzaqlaşsa oktanoik və nonanoik ikiqat təbəqəli membranlar qərarsız olar. Məhlulun istiliyi də ikiqat təbəqənin qərarlı olması üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Bunlardan başqa oktanoik və nonanoik ikiqat təbəqənin dözümlülüyü, düzgün molekulyar quruluşdakı maddələrin varlığından da aslıdır. Məsələn, nonanol maddəsinin müəyyən bir mərhələdə daxil edilməsi vəziyyətində, nonanoik turşu ikiqat təbəqəli membranı qərarlı hala gətirir.

İkiqat təbəqəli membranın formalaşması üçün ehtiyac duyulan bu kəskin tələblər, meteoritlər və ya quyruqlu ulduzlar vasitəsilə yer üzünə gəldiyi iddia edilən amfifilik birləşmələrin ilk hüceyrə membranını meydana gətirdiyi istiqamətindəki ümidləri puç edir. Nonanoik turşusundan ikiqat təbəqəli membranların formalaşması (ya da hər hansı bir amfifil ilə tək karbohidrogen zəncirindən ibarət ikiqat membranlar) dağın təpəsinə doğru axan bir çay qədər imkansızdır. Bunun səbəbi, müxtəlif şərtlərin eyni anda olmasının vacibliyidir. Əgər ikiqat bir quruluş meydana gəlsə, ətraf mühitdə çox kiçik dəyişikliklər onların qətiyyətlərini itirmələrinə və bioloji baxımdan heç bir əhəmiyyəti olmayan misellərə (məhlulları dağılmış ən kiçik molekul kürəsi) çevrilmələrinə səbəb ola bilər.

Üstəlik, ilk fosfolipid ortaya çıxdıqdan sonra hüceyrə membranı sistemləri mütləq özbaşına bir yerə gəlməzlər. Bəzi fosfolipidlər laboratoriya şəraitində yalnız tədqiqatçıların müdaxiləsi və nəzarəti ilə ikiqat təbəqəli membrandan ibarət quruluşlar meydana gətirərlər. Bu şəkildə hazırlandıqda ikiqat təbəqəli tək membran yığınları lipozom adı verilən içi boş kürəşəkilli quruluşlar şəklində olurlar. Lipozomlar isə yalnız qısa bir müddət varlıqlarını davam etdirərlər. Bunların dözümlülüyü keçicidir və zamanla əriyərək qarışarlar.

Məsələn, insanlardakı qırmızı qan hüceyrələri 37°C-dən (normal insan orqanizm istiliyi) çox olduqda məhv olarlar. Hüceyrə membranındakı fosfolipid birləşməsinin dəyişməsi nəticəsində də xəstə toxumalar meydana gələr. 1980-ci və 1990-cı illərdə Milli Sağlamlıq İnstitutunda (NIH) tədqiqatçı olan Prof. Norman Gershfeld hüceyrə membranlarının meydana gəlməsi və quruluşlarını qorumalarının yalnız müəyyən şərtlər altında mümkün olduğunu və nəzərdə tutulan fiziki və kimyəvi şərtlərin son dərəcə həssaslıqla nizamlanmalı olduğunu kəşf etmişdir. Dünyanın ilk meydana gəldiyi dövrlərdə fəaliyyət göstərən kimyəvi və fiziki proseslərin hüceyrə membranının qərarlı quruluşunu meydana gətirə bilməsi mümkün deyil. Təsadüflərin təsiri “düzgün” fosfolipid tərkibi əmələ gətirsələr belə istilik və ya hüceyrə membranı tərkibindəki hər hansı bir tərəddüd bu membran quruluşunu pozacaq. Bu quruluşun itirilməsi ilə də ilk hüceyrə məhv olacaq.

Göründüyü kimi, hüceyrə membranı quruluşunun həssaslığı, həyatın başlanğıcı haqqında ortaya atılan ssenarilərin əsassızlığını ortaya qoyur və canlılığın hər mərhələsində Allahın yaradılış dəlilləri gözlər önünə sərir. Bioloji membranların meydana gəlməsi və qorunması üçün ehtiyac duyulan mütləq şərtlər, bu quruluşların təbii proseslərlə meydana gəlməsinin qeyri-mümkün olduğu nəticəsini verir.

Heç bir elm adamı ilk hüceyrəni cansız maddələrdən ala biləcək hər hansı bir yol tapa bilməmişdir. Həyatın mənşəyi haqqında tədqiqatları olan Johannes Gutenberg Universiteti Biokimya İnstitutunun rektoru Prof.Dr. Klaus Dose də bu problemi belə ifadə etmişdir:

Həyatın mənşəyi mövzusunda kimyəvi və molekulyar təkamül sahələrində otuz ildən çox bir vaxtda apardığım bütün təcrübələr həyatın mənşəyi probleminə cavab tapmaqdansa, problemin nə qədər böyük olduğunun başa düşülməsinə səbəb oldu. Hal-hazırda bu mövzudakı bütün nəzəriyyələr və təcrübələr ya bir çıxılmaz vəziyyət içində yox olurlar, ya da məlumatsızlıq etirafları ilə nəticələnirlər. Yeni düşüncə və təcrübi hərəkət tərzləri sınanmalıdır... Elm adamları arasında təfərrüatlı təkamül mərhələləri ilə bağlı olduqca böyük anlaşılmazlıqlar ortaya çıxmışdır. Problem, prebiotik (həyat öncəsi) molekullardan proqenotlara keçişi təmin edən əsas təkamül proseslərinin dəlillərlə isbat edilməmiş olmaları və bu proseslərin meydana gəldiyi ətraf mühit şəraitinin bilinməməsidir. Bundan əlavə, bütün canlı hüceyrələrin meydana gəlməsinə səbəb olan genetik məlumatın haradan gəldiyini, ilk köçürülə bilən polinukleotidlərin (çoxlu nuklein turşuları, ilk DNT) necə təkamül keçirdiyini və ya müasir hüceyrələr içərisindəki həddindən artıq komplekslikdəki quruluş, fəaliyyət əlaqələrinin necə meydana gəldiyini əslində bilmirik... Elə görünür ki, bu sahə artıq bir çıxılmaz vəziyyətə, fərziyyələrin təcrübələr və ya müşahidələrlə əsaslandırılmış faktlar üzərində hakim olduğu bir mövqeyə çatmışdır.

“Dünya şərtləri əlverişsizdirsə, ilk hüceyrə kosmosdan gəlmişdir” iddiası da heç bir məna daşımır. Çünki, ilk hüceyrənin öz-özünə, təsadüfi şərtlərdə meydana gəlməsini mümkünsüz edən əsl nöqtə hüceyrənin sahib olduğu fövqəladə kompleks quruluş və üstün nizamdır. Kosmosun başqa harasına gedilirsə gedilsin, bir hüceyrənin təsadüfən meydana gəlməsini mümkünsüz edən fiziki, kimyəvi və riyazi həqiqətlər dəyişməyəcək. Daşların təsadüfən üst-üstə düzülüb 10 mərtəbəli bir bina meydana gətirmələri Dünya üzərində nə qədər mümkünsüzdürsə, digər bir planetin üzərində də o qədər mümkünsüzdür. Hüceyrənin təsadüfi şəkildə meydana gəlməsi ssenarisi də, kainatdakı hər planet üzərində eyni dərəcədə mümkünsüzdür.

Hüceyrə kompleks quruluşlara sahib bir çox orqanoidin bir yerə gəlməsindən meydana gəlir. Hüceyrə membranı, müəyyən birləşmələrin hüceyrəyə qəbul edilməsi və ya hüceyrədən xaric edilməsini təmin edir. Hüceyrə üçün zərərli olan maddələri tanıyar və içəri almaz. Hüceyrələrin içində orqanizmlə bağlı bütün məlumatın saxlandığı nuklein turşuları (DNT və RNT) var. Bu quruluşlar, çox böyük bir kitabxana ilə müqayisə edilə bilməyəcək qədər məlumat saxlayırlar. Həmçinin, hüceyrədə zülal istehsal edən ribosomlar var. Ribosomlar zülal istehsalı üçün, hər biri fərqli bir vəzifəyə sahib yüzlərlə zülaldan istifadə edərlər. Hər bir komponentin kompleksliyi isə heyranedicidir. Bu komponentlərin heç biri tək başına var ola bilməz, bunlardan biri olmasa hüceyrə meydana gələ bilməz. Bu səbəblə, hüceyrə ən başından etibarən bütün orqanoidləri və komponentləri ilə birlikdə mövcud olmalıdır. Təkamül nəzəriyyəsinin iddia etdiyi kimi, kiçik komponentlərin milyonlarla il ərzində mərhələ-mərhələ bir yerə gəlməsi isə qeyri-mümkündür.

Göründüyü kimi, ilk hüceyrənin əmələ gəlməsini mümkün edən tək nöqtə Dünyanın ilk anındakı şərtlərin qeyri-kafiliyi deyil, hüceyrənin son dərəcə kompleks bir quruluşa sahib olması və belə bir quruluşun təsadüflər nəticəsində meydana gəlməsinin qeyri-mümkün olmasıdır. Bu səbəbdən, dünyada reallaşa bilməyən bir imkansızlığın, kosmosda reallaşması üçün heç bir səbəb yoxdur.